W poprzednim wpisie, drogi Czytelniku, mogłeś zapoznać się z życiem J.R.R. Tolkiena oraz z dziełami tego wspaniałego człowieka. Tolkien czerpał pomysły z innych dzieł, takich jak staroangielski poemat ,,Beowulf" czy nawet Pismo Święte. Dzisiaj będziecie mieli okazję dowiedzieć się skąd John Ronald zdobywał pomysły na tworzenie swych dzieł.
Jak Tolkien wymyślał nazwy?
Tolkien bardzo częstotworzył nazwy ze starych słów, które znajdował w trakcie badań nad różnymi językami. Przykładem może być pajęczyca, która ukazała się w Powrocie Króla WP, a nazywała się Sheloba.
W języku staroangielskim ,,lob" znaczy pająk, a ,,she" ona. Czasami też Tolkien wyszukiwał potrzebne określenia w dawnych pismach. Na przykład groźny las zwany ,,Mirkwood" - ,,Mroczna Puszcza" pojawia się w wielu starych opowieściach. Wiele nazw i imion przychodziło pisarzowi błyskawicznie, jednak wymagały one opracowania. Najlepszym przykładem jest imię głównego bohatera powieści - Froda, który przedtem miał
nosić imię Bingo Bolger-Baggins. Jednak ze względu na to, że wraz z rozwojem wydarzeń powieść zaczęła stawać się coraz bardziej poważna i ogólnie nie pasowała do powieści, więc John postanowił zmienić imię tego hobbita.
Czy Wojna o Pierścień była wzorowana na II wojnie światowej?
Władca Pierścieni został wydany 9 lat po zakończeniu jednej z największej wojny toczonej na naszym globie, co spowodowało, że wielu czytelników zaczęło uważać, iż wojny toczone w Śródziemiu były wzorowane na tych z II wojny światowej. W rzeczy samej, i tu i tu siłami Zła kieruje okrutny dyktator, który ma na celu zawładnąć nad krajami, a sojusznicy odkładają na bok drobne nieporozumienia, by połączyć siły przeciwko Złu.
Sauron - pan Mordoru
Adolf Hitler - dyktator Niemiec
Jednak takie założenia irytowały Tolkiena. Jak sam rzekł, fabułę książki wymyślił 10 lat zanim zaczęła się wojna, więc nie mogła byś wzorowana na II wojnie światowej.
Jaki koszmar nękał Gondor?
Tolkiena od dzieciństwa prześladował pewien koszmar, który polegał na tym, że woda oceanu w tajemniczy sposób wzbierała ogromną falę, która zalewała ląd.
Ten sen stał się obsesją Tolkiena. Rysował go, pisał na jego temat wiersze, jednak to nie wystarczyło, by go zrozumieć. Im bardziej się nad nim zastanawiał, tym bardziej przychodziły mu na myśl opowieści o światach zniszczonych przez wielką falę. Jednak zatrzymał się na jednej z najpowszechniejszej legendzie o zaginionej Atlantydzie. Atlantyda, według greckiego filozofa Platona, była sporą wyspą, którą zamieszkiwała wspaniała cywilizacja cechująca się nadzwyczajną wiedzą i umiejętnościami założona przez boga morza - Posejdona.
Jak wiadomo, mieszkańcy Atlantydy wypowiedzieli wojnę Atenom, co rozzłościło Zeusa, który zesłał
na nich wielką falę. Tolkien na podobieństwo Atlantydy i jej mieszkańców stworzył krainę do niej podobną , którą nazwał Numenorem. Historia Numenoru jest bardzo podobna do historii Atlantydy - mieszkańcy wyspy Tolkiena słuchali się podszeptów Saurona, a Iluvatar, stworzyciel Ardy zesłał na nich za to wielką falę.
Co Tolkien widział w Galadrieli?
Główną rolą Galadrieli w Śródziemiu było stworzenie i podtrzymywanie lasów Lorien. Wielu historyków kultury przypisuje jej rolę Matki Ziemi. W wielu wcześniejszych mitach miały za zadanie tworzenia życia i podtrzymywania go. Jednak Tolkien, jako pobożny katolik nadał jej cechy Najświętszej Dziewicy Maryi,
matki Jezusa Chrystusa. Maryja dla pisarza uosabiała to, co Galadriela zapewnia Frodowi i jego towarzyszom - boskie współczucie i mądrość, a na ich oddanie odpowiada takim samym uczuciem.
Jaki poemat epicki zainspirował Tolkiena?
Gdyby nie jeden staroangielski poemat, być może nie ukazałby się Władca Pierścieni - mowa jest o Beowulfie. Jest to jeden z nielicznych zachowanych przykładów języka staroangielskiego przeniesionego do Brytanii w 449 roku. Mimo tego, że język jakim zostało napisane dzieło, które zainspirowało prekursora fantastyki było używane na Wyspach Brytyjskich przez 600 lat różni się w dużym stopniu od dzisiejszej angielszczyzny. Jednak John Ronald specjalizował się w tym języku. Beowulf, główny bohater staroangielskiego poematu, który rozgrywa się na Skandynawii, uwalnia wojowników o terroru ze strony potwora Grendela. Podczas walki z nim Beowulf zadaje mu poważną ranę, przez którą ucieka. W
odwecie za krzywdę wyrządzoną swemu synowi, matka Grendela walczy z winowajcą. Jednak umiera wraz ze swym synem. Następnie za swój bohaterski czyn gocki wojownik zostaje królem. Wiele lat później pojawia się nowe zagrożenie - smok, który pustoszy ziemie należące do króla Skandynawii. W końcu dochodzi do starcia między smokiem, a Beowulfem gdzie obaj giną. We Władcy Pierścieni wiele ważnych wydarzeń dzieje się w salach biesiadnych. W Hobbicie decydujące starcie też następuje w jaskini smoka. W Beowulfie pojawia się imię Frodo (WP) oraz Beorn i Bard. (Hobbit). Ciekawostką jest, iż nazwa orków u Johna pochodzi od orcneas, słowa używanego w epickiem poemacie, który określał potwory.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
W tworzeniu dzisiejszego wpisu pomogła mi książka: ,,Magiczny świat Władcy Pierścieni, czyli mity, legendy i fakty leżące u stóp arcydzieła'' autorstwa Davida Colberta
Dzisiejszy wpis będzie dotyczył człowieka o niezwykle bogatej osobowości, a także osoby o wielkiej sławie, którą przyniosły mu jego dzieła związane ze stworzoną przez niego krainą - Śródziemiu. Tym człowiekiem jest J.R.R. Tolkien.
Krótko o życiu J.R.R. Tolkiena
John Ronald Reul Tolkien urodził się 1892 roku w Republice Południowej Afryki. Miał o dwa lata młodszego brata Hilarego. Jego matka nazywała się Mabel Suffield, a ojciec - Arthur Tolkien. Już w wieku 4 lat stracił swego ojca, a w wieku 12 lat umarła jego matka.
Po tym zdarzeniu John wraz z bratem trafił pod opiekę księdza Francisa Morgana. W tym też czasie poznał swoją przyszłą żonę, Edith Bratt. W szkole zgłębiał wiedzę o filologii oraz uczył się języka staroangielskiego dzięki czemu miał możliwość zapoznania się z m.in. ,,Beowulfem", skąd także Tolkien czerpał inspiracje dla jednego ze swych dzieł - ,,Władcy Pierścieni". W 1910 roku zdobył stypendium Exeter College w Oksfordzie, co miało duże znaczenie w życiu Tolkiena.
W tym czasie Tolkien miał możliwość poznania wielu języków, dzięki czemu później stworzył swój własny język, którym posługiwały się elfy w jego dziełach związanych ze Śródziemiem. Studia ukończył w czerwcu 1915 roku, a rok później ożenił się z Edith w marcu. W tym samym roku został powołany do batalionu ,,Strzelców z Lancashire" w roli oficera łączności i tłumacza. Wziął udział w jednej z najbardziej krwawej bitwy w I wojnie światowej - w bitwie pod Sommą, w której zginęło ponad milion ludzi.
W październiku jednak z powodu choroby trafił do szpitala w Anglii. Zaczął wtedy kreować świat Ardy, a także wymyślał języki jak sindarin czy quenya używane przez elfów w jego opowieściach. W tym czasie Edith urodziła ich pierwszego syna Johna Francisa Reuela. 3 lata później urodził się Michael Hilary Reuel, 4 lata później Christopher John Reuel, a po pięciu jedyna córka - Priscilla Mary Anne Reuel.
Po wyjściu ze szpitala Tolkien zaczął poszukiwać pracę. Zwrócił się o nią do swego dawnego nauczyciela, Williama Craigiego, który zatrudnił go do pracy nad New English Dictionary (Nowy Słownik Języka Angielskiego). W 1919r. wcześniej małżonkowie wraz z synem zamieszkali w Oksfordzie. Rok później majątek Tolkiena był bardzo duży, więc zaprzestał pracę nad słownikiem. Jednak tego samego, marząc o karierze akademickiej, podjął się pracy jako docent w Instytucie Języka Angielskiego w Leeds, gdzie po czterech latach otrzymał awans do pełnego stopnia doktorskiego. W latach 20 i 30 zaczął pisać powieści fantastyczne dziejące się w mitycznym świecie. W 1930 roku Tolkien zaczął opracowywać ,,Hobbita". Już po siedmiu latach wielu ludzi mogło zobaczyć efekt pracy pisarza. Książkę opublikowało wydawnictwo Allen&Unwin. Zachęcony prośbami czytelników i na życzenie wydawnictwa Tolkien zaczął pracę nad nowym dziełem, który został utytułowany ,,Władca Pierścieni". W tym okresie, kiedy trwała II wojna światowa prace nad nową książką o Śródziemiu zostały opóźnione i były przerywane. W 1945 roku Tolkien objął stanowiska profesora anglistyki na uniwersytecie Oksfordzki, a po 9 latach ,,Władca Pierścieni" trafił
do księgarni. Ostatnie lata swego życia prekursor gatunku fantasy spędził nad pisaniem Silmarillionu, którego i tak nie zdążył dokładnie opracować. Na kilka lat małżonkowie przeprowadzili się do kurortu w Bournemouth, gdzie w 1971 zmarła Edith, a dwa lata później John Ronald. Grób Edith i Tolkiena znajduje się w katolickiej części cmentarza Wolvercote Cemetery w Oksfordzie.
Ciekawostki
W 2004r. magazyn ,,Forbes" obliczył, iż jeżeli Tolkien żył obecnie, to jego roczne zarobki wynosiłyby 23 miliony dolarów.
Istnieje planetoida nazwana na cześć pisarza - 2675 Tolkien. Okrąża Słońce w około 3,29 lat.
Christopher Lee (aktor grający Sarumana we ,,Władcy Pierścieni ") miał okazję poznać Tolkiena osobiście.
Był zapalonym graczem w rugby. Przez swe hobby miał złamany nos i przecięty język.
Szekspir i dzieła angielskie oparte na mitologii celtyckiej spotykały się z dezaprobatą pisarza.
Michael, syn pisarza gdy wstąpił do wojska w rubryce "zawód ojca" podał "czarodziej".
„Trzy pierścienie dla elfów (...) siedem dla władców krasnali (...) dziewięć dla śmiertelników (...) Jeden dla Władcy Ciemności(...)”. Jeśli liczbę pierścieni ułożymy od tyłu wyjdzie nam liczba 1973 i jest to rok śmierci Tolkiena.
Znał 30 języków, głównie wymarłych. Sam stworzył 14 alfabetów i języków.
Znał w pewnym stopniu język polski, lecz ze względu na jego trudność zaprzestał nauki naszego języka ojczystego.
Książki
,,Hobbit, czyli tam i z powrotem" - pierwsza książka Tolkiena. Została napisana w 1937 roku i poprzedza akcję, która rozgrywa się we ,,Władcy Pierścieni". Była przeznaczona głównie dla młodszych czytelników.
Fabuła: Pewnego dnia Bilbo Baggins wraz z czarodziejem Gandalfem Szarym oraz trzynastoma krasnoludami, na których czele stoi Thorin Dębowa Tarcze wyruszają w podróż pełną przygód, a której celem jest odzyskanie skarbów skradzionych przez smoka Smauga.
,,Władca Pierścieni" - książka napisana w 1954 roku. Składa się z trzech części, Drużyny Pierścienia, Dwóch Wież i Powrotu Króla. Powieść ta błędnie określana jest trylogią, ponieważ wysoka cena papieru w Anglii spowodowała podzielenie książki na 3 części. Składa się ona z 6 ksiąg.
Fabuła: Frodo Baggins otrzymuje od swego wuja, Bilba magiczny pierścień, który należy do Władcy Ciemności, Saurona. Za radą szarego czarodzieja Frodo wraz z ośmioma towarzyszami wyrusza w drogę do Mordoru, by tam w ogniu Góry Przeznaczenia zniszczyć pierścień i położyć tym samym kres panowania wszelkiego zła.
,,Silmarillion" - zbiór opowiadań, które rozgrywają się w Pierwszej Erze Świata. Wydana przez syna Tolkiena, Christophera w 1977 roku. Była pisana przez Johna Ronalda w przerwach między Hobbitem i Władcą Pierścieni.
Fabuła: Książka ta opowiada nam o Iluvatarze i Ainurach, pierwszych elfach,ludziach, krasnoludach, a także o stworach, które zostały wyhodowane przez pierwszego Króla Ciemności, Melkora. Zawarta w nich jest też opowieść o silmarilach, klejnotach zaistniałych przez dłonie Feanora, o upadku Numenoru oraz o pierścieniach władzy i Trzeciej Erze.
Na koniec chciałbym Was zaprosić do obejrzenia filmiku z udziałem samego Tolkiena! :)
(Niestety filmik nie posiada żadnego tłumaczenia w języku polskim)
A także do wysłuchania wiersza o pierścieniach władzy czytanego przez J.R.R. Tolkiena.
Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem, Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach, Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych, Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie, Jeden, by wszystkimi rządzić, Jeden, by wszystkie odnaleźć, Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać W krainie Mordor, gdzie zaległy cienie.
Już mogliście dowiedzieć się, co to jest fantasy i czym różni się od swoich braci (horroru i science fiction). Główny trzon składa się z 6 takich podgatunków, a każdy z nich różni się od innych dosyć szczegółowo.
Low fantasy jest podgatunkiem, który jest zbliżony najbardziej do świata realnego, brak tam wymyślonych ras czy przedmiotów, a magia naprawdę rzadko ukazuje się w takich powieściach.
Dobrym przykładem może być książka pod tytułem:,,Conan Barbarzyńca".
Drugim podgatunkiem jest high fantasy. Akcja takiej powieści dzieje się w całkowicie wymyślonym świecie lub równoległym do naszego.
Świetnym przykładem jest książka pt:,,Władca Pierścieni".
Dark fantasy - akcja w tego rodzaju książkach zawiera elementy horroru i fantasy.
Przykładem może być książka pt:,,Lovecraft".
Heroic fantasy - podgatunek najbardziej upowszechniony. Głównym tematem takiej powieści jest wędrówka głównego bohatera w otoczeniu przyjaciół. Często opiera się ona na walce Dobra ze Złem.
Do powieści należących do tego podgatunku zaliczamy książkę ,,Dragon Lance:.
Urban fantasy [czyt. erben fantasy] powieść, której akcja rozgrywa się w wielkich miastach.
Przykład książki pt:,,Baszta Czarownic".
I ostatni podgatunek - space fantasy. Akcja takiej powieści cechuje się głównie tym, że dzieje się w dalekiej przyszłości.
Jedną z bardziej znanych książek dotycząca tego podgatunku nosi tytuł ,,Pan Lodowego Ogrodu".
Zapewne zastanawialiście się co to jest fantasy? Jest to jeden z podgatunków fantastyki (istnieją jeszcze dwa podgatunki, horror i science-fiction), który rozgrywa się w wymyślonym świecie przez autora. Pojawiają się w takiej akcji różnego rodzaju stwory zaczynając od orków, a kończąc na nieumarłych. Nie braknie w niej także magicznych przedmiotów, magii i nadprzyrodzonych mocy. Jednak taka powieść nie jest całkowicie zmyślona. Zwierzęta z realnego świata mają w niej rację bytu, to samo dotyczy praw fizyki np. istnieje prawo grawitacji. Jak myślicie, czym różni się fantasy od innych gatunków ze sfery fantastycznej? Od science-fiction różni się przede wszystkim tym, iż nie wchodzi w ogóle w sferę naukową. Zazwyczaj taka powieść fantasy dzieje się w czasach średniowiecza, baroka itp. Od horroru różni się głównie tym, że w powieści grozy akcja opiera się na jakimś niemożliwym do wyjaśnienia zjawiska. Każda istota fantastyczna cechuje się czymś specjalnym, na przykład krasnoludy są dumne i zawzięte oraz cechują się niskim wzrostem.
Elfy charakteryzuję się urodą i wyostrzonymi zmysłami.
Smoki posiadające bardzo rzadką zdolność - zianie ogniem.
Fantasy rozpowszechniło się na ogół głównie na początkach XX wieku. Pierwszy magazyn dotyczący fantastyki powstał w 1923 roku i nosił nazwę ,,Weird Tales".
Przykład egzemplarza magazynu z roku 1923.
Oraz z roku 2010.
Dzięki niemu powstał także inny dobrze znany magazyn pod tytułem: ,,Fantasy and Science-Fiction".
Oto przykład tego magazynu z 1950 roku.
A to z roku 2012.
W latach 50 i 60 podgatunek fantastyki był złotym okresem w dziejach tego gatunku i jego braci. W tym okresie narodziły się największe dzieła, które i do dzisiaj cieszą się wciąż sporą popularnością. Między innymi ,,Conana Barbarzyńcę" zawdzięczamy inteligencji Roberta E. Howarda.
A także bestsellerowej powieści ,,Władca Pierścieni" i ,,Hobbita" napisanej przez J.R.R. Tolkiena.
W latach 90 fantasy upowszechniło się w Polsce. W roku 1982 powstał pierwszy polski miesięcznik poświęcony fantastyce o nazwie ,,Fantastyka". Zyskał sporą popularność, jednak mimo tego miał problem z trafianiem do kiosków. W 1990 roku magazyn ten zmienił nazwę na ,,Nowa Fantastyka". Wniesiono spore zmiany w okładce, a także w ilości stron.
Przykład egzemplarzu ,,Fantastyki" z roku 1989 (rok przed metamorfozą miesięcznika).
Oraz przykład z roku 2011.
Wiek XXI był wiekiem należącym do J.K. Rowling, która swą dłonią napisała powieść o przygodach Harrego Pottera.
Wraz z sukcesem powieści o przygodach czarodzieja fantastyka odżyła, co przyczyniło się do powstania wielu innych ciekawych dzieł jak: ,,Eragon", ,,Zwiadowcy", ,,Gra o Tron" czy książki Stephena Kinga.
Popularność tych książek zaowocowała w ich adaptacje, dzięki czemu dzisiaj fantasy jest bardzo cenionym i znanym gatunkiem literackim i filmowym.
Nazywam się Robert Gemza, mam lat 13 i mieszkam w Rywałdzie, gdzie
uczęszczam do tamtejszej szkoły. Ten blog zostanie poświęcony mojemu
zainteresowaniu jakim jest gatunek fantasy. Lubię wszystko co tylko jest
z tym powiązane, czyli książki, gry (nie tylko te komputerowe ;>) ,
filmy itp. Od kiedy mnie to interesuje? Od 6 roku życia, już wtedy
miałem kolekcję kart związaną z "Władcą Pierścieni" :) Dopiero wtedy,
gdy skończyłem 10 rok życia zacząłem "na poważnie" interesować się
gatunkiem fantasy. 27 stycznia 2012 roku w Gdańsku na AWFIS miałem
możliwość za prezentować się i opowiedzieć trochę o moim hobby. Na tym
blogu postaram umieszczać ciekawostki jak i wiele informacji na temat
tego co lubię - czyli gatunku fantasy, mam nadzieję, że moja praca Wam
się spodoba :)
Pozdrawiam, Robert Gemza.
